Het gevaar van Teflon bij vogels

13 dec. 2016 07:00

Rond de feestdagen zijn er veel vogels die een plotselinge en snelle dood sterven zonder aanwijsbare oorzaak. In veel gevallen is er op de dag van overlijden gebruik gemaakt van een gourmetstel, tosti-ijzer of pannen met een Teflon antiaanbaklaag. Voor vogels kan deze antiaanbaklaag dodelijk zijn als de laag te warm wordt. Heeft uw vogels in uw huiskamer of ruimte waar u wilt gourmetten, tosti’s wil maken of kookt met Teflon pannen? Lees dan de onderstaande tekst en voorkom schade aan uw vogel en andere kleine huisdieren.

Teflon

Teflon is een merknaam voor de stof poly-tetra-fluoro-ethyleen. Deze stof heeft veel verschillende gebruiksdoeleinde, denk aan de antiaanbaklaag in pannen, gourmetstellen, tosti-ijzers en taartvormen, maar deze stof kan ook worden gebruikt in strijkijzers en in coatings van warmtelampen. Hierbij kan het zijn dat de merknaam Teflon niet is gebruikt, maar dat de stof wel verwerkt zit in het product, dit kan uiteraard ook schade geven bij vogels.

Een eitje bakken in een pan met een coating van Teflon kan over het algemeen geen kwaad. De problemen beginnen pas wanneer u een lege anti-aanbakpan gedurende een minuut of 3 op vol vermogen gaat verhitten. Dit is vaak het geval bij tosti-ijzers en gourmet stellen. De producent van Teflon claimt dat verhitten van Teflon pas schadelijk is bij extreem hoge temperaturen die in de ‘normale keuken’ niet worden gehaald. Volgens de fabrikant is de temperatuur 260 graden Celsius de maximale temperatuur voor het bakken en braden. In een Amerikaans onderzoek is echter gebleken dat na 3,5 minuut de temperatuur van de pan opliep tot 391 graden Celsius.

Waarom zijn vogels gevoelig ?

Bij temperaturen vanaf 200 graden Celsius vindt er ‘thermische ontleding’ plaats, hierbij ontstaan vluchtige fluorverbindingen. Deze verbindingen zijn schadelijk voor het ademhalingsorgaan. Vogels die hieraan blootgesteld worden kunnen hieraan zeker overlijden. Wordt de temperatuur opgevoerd tot 360 graden Celsius of hogen, dan lopen ook kleine huisdieren gevaar. 

Wat vogels extra kwetsbaar maakt voor deze dampen en/of giftige stoffen heeft te maken met de luchtzakken van de vogel, een soort longen. Een vogel heeft een relatief groot ademhalingsoppervlak en het systeem is totaal anders gebouwd als die van een mens. Bij mensen en overige zoogdieren stroomt er alleen zuurstofrijk bloed in de longen tijdens de inademing, Bij vogels gebeurt dit ook, maar een deel van deze lucht stroomt verder naar de zogenaamde luchtzakken. Dit zijn uitstulpingen van de longen, die tussen de organen en botten gelegen zijn. De luchtzakken vormen als het ware een reservoir van zuurstofrijke lucht. Tijdens de uitademing stroomt deze lucht weer door de longe, waardoor er opnieuw zuurstof door de lonen opgenomen wordt, uit de lucht wordt dus 2 keer zuurstof onttrokken bij de ademhaling van de vogel. Dit heeft ook een keerzijde, giftige stoffen worden dus ook tweemaal opgenomen door de longen in het bloed.

Toxicose

Teflontoxicose ofwel Teflon vergiftiging veroorzaakt onder andere longbloedingen bij vogels. De dood kan snel intreden (binnen een kwartier) maar het kan ook langer duren. De beginsymptomen zijn:

·      Benauwdheid

·      Slaperigheid

·      Coördinatiestoornissen

Daarnaast geeft het bloedingen in de hersens, en zwelling van de lever, longen en het hart. Er zijn geen medicijnen tegen deze vergiftiging, veel vogels sterven binnen een uur.

Tips

• Wanneer u vogels in uw huiskamer heeft, kunt u Teflon producten het beste totaal vermijden.
• Het is niet voldoende om de vogels tijdens een avondje gourmetten in een aparte ruimte onder te brengen. De dampen die mogelijkerwijs bij oververhitting vrij zouden kunnen komen zijn zo giftig, dat ook vogels in andere vertrekken (ver van de bron) kunnen overlijden.
• Lucht de ruimte goed door na gourmetten voordat u de vogel terugplaatst.
•  Gebruikt u Teflon pannen, zorg dan dat er goede ventilatie is bij het koken. Pas op dat de pan niet te warm wordt, dit zorgt voor het ontstaan van de dampen. Zet daarnaast hete antiaanbakpannen meteen van de warmtebron af zodra u klaar bent met bakken, de verhitting kan weer zorgen voor het vrij komen van de stof.

• Informeer bij aanschaf van pannen, gourmetstellen en tosti-ijzers of deze een laag van teflon bevatten.

Conclusie 

Er kleeft een risico aan het gebruikt van antiaanbakpannen bij uw vogels. Bij normaal gebruikt kan een pan niet zoveel kwaad, maar wees altijd voorzichtig. Het gevaar voor vogels zit hem vooral in de oververhitting. Zorg daarnaast altijd voor voldoende ventilatie en houdt vogels ten alle tijden uit de keuken!